In vervolg op mijn artikelen over diverse oude kerkhoven uit Ned.Indische tijden te Indonesia, pakte ik mezelf maar bij mijn kont beet om ’s te beginnen aan een zoektocht op de website van Foto zoekt familie. Ik vond inderdaad enkele foto’s in de albums die betrekking hadden op kerkhoven, waarvan alle wel iets van manco’s vertoonden. Hetzij geen naam of onvolledig, hetzij een datum die ontbrak, hetzij een plaatsnaam die ontbrak.
Uit deze collectie richtte ik me aansluitend op de foto uit album 1095 pagina 4, namelijk de foto van het graf met het opschrift “Hier rusten Mary Emmy Jozephine Manuel en haar moeder Elisabeth Jensen.” Klaar punt uit. Kort maar krachtig.
Dat kon slechts naar alle hoogstwaarschijnlijkheid één ding betekenen, namelijk: Er waren geen nabestaanden en één of andere instantie had dus de zorg van de begrafenis en het graf op zich genomen.
Maar… waarom was het graf dan zo mooi? In dergelijke onbekende gevallen, werd veelal slechts een simpel graf neergezet en meer niet. Tenzij…..
En dat “tenzij”…. bewoog me er toe om de zaak nader en dieper uit te spitten.
Mary Emmy Jozephine Manuel (1868-1928)
Bronnen: Soerabaiasch Handelsblad 1937 – nummer 153 Tweede blad. Ik onthef mezelf van de controle op de getrouwheid van dit artikel, omdat ik er vanuit ga, dat de redactie van dit destijds gerenommeerde blad zich terdege bewust was van haar verantwoordelijkheden op journalistiek gebied. Indien deskundige lezers menen het beter te weten, dan verwijs ik hen hierbij naar de redactie van genoemd handelsblad en daar hun klachten te deponeren. Overige bronnen: Erfgoed Leiden e.o.; RKD.nl
Het is ook niet de bedoeling dat ik een stuk complete genealogie hier uit de doeken ga doen. Deze pagina is slechts voor wijlen Mary Manuel, opdat zij nooit vergeten moge worden.
Hieronder eerst een foto van het graf van Mary Emmy Josephine Manuel en haar moeder Elisabeth Jensen, afkomstig uit het album 1095 pagina 4. (Eronder een uitvergroting van de grafplaat). Bovenop een gesluierde urn. Graf nummer 622 van het kerkhof te Madioen. Datum foto onbekend.
Een stukje voorkennis van de geschiedenis.
Let wel: Het hieronder geschrevene is afkomstig uit de kranten van www.kb.nl Ik moet er uitdrukkelijk bij vermelden, dat – m.i. – de journalist er bij tijd en wijle volledig naast zit. Nogmaals: de gegevens zijn historisch NIET verantwoord. !!!!
De Indische stamvader Manuel kwam hoogstwaarschijnlijk uit Portugal (vlgs de krant) en vestigde zich te Midden Java en had een dochter en twee zonen. (Ik hou het persoonlijk op dat Manuel aus Deutschland her ist.) Zie hiervoor DEZE pagina met daarin de oorsprong van Joseph Manuel…. aus Deutchland dus.
Zijn dochter huwde Dorrepaal uit Semarang, de oprichter van de Dorrepaalsche Bank die later failliet ging en velen in moeilijkheden bracht.
Hieronder een foto uit het RKD van Ludovica Manuel (1817 Semarang-1896 Den Haag) gehuwd 1844 met Georgius Leonardus Dorrepaal. (+ 4 mei 1883 oud 66 jaar – advertentie door G.L. Dorrepaal-Manuel). Dorrepaal was haar tweede echtgenoot. Haar eerste echtgenoot was M. Antoine Frederick van Alphen (1804-1839)
Zijn zonen Joseph August Manuel en Karel Manuel gingen naar Nederland toe. Karel studeerde Rechten en keerde na zijn studie terug naar Indië.
Joseph August daarentegen bleef in Nederland en huwde aldaar Georgiana Margaretha Johanna Mac Leod, een tante van de latere Vice Admiraal Norman Mac Leod. Joseph August werd echter door zijn zwager Dorrepaal alsnog over de streep getrokken en keerde naar Indië terug en werd landgoed eigenaar van Djongranan te Solo, hetwelk hij van Dorrepaal had gekocht. Zoals eigenlijk te verwachten viel, bleek dit landgoed van nul en generlei waarde te zijn en was en bleef de grond arm en werd August er alleen maar armer van.
Joseph August bleef niet bij de pakken neerzitten en werd aannemer van de bouw van de spoorlijn Madioen Solo en derhalve vestigde Joseph August zich te Madioen in een groot huis.
Uit het huwelijk van Joseph August Manuel met G. Mac Leod werd geboren op 31 mei 1884 te Leiden, zoon Joseph August Manuel Jr. Deze Joseph August Manuel Jr. huwde Elisabeth Jensen en uit dit huwelijk werd Mary Emmy Josephine Manuel geboren in 1868.
Mary’s vader, de heer Joseph August Manuel, zag het niet meer zo zitten met Elisabeth Jensen en scheidde en huwde vervolgens achtereen met Koosje Logeman die stierf en daarna met E. Bodemeijer die ook voortijdig overleed en daarna met Ambrosia Nettekoven, die zijn weduwe werd. Uit het huwelijk met Bodemeijer werd Mary’s halfbroer Joseph August Mac Leod Manuel geboren.(In 1903 Cadet aan de KMA te Breda). In dit jaar 1903 stierf ook Georgina Manuel Mac Leod.
(Er zijn dus nu al 3 personen met de voornamen Joseph August. Opa, zoon en kleinzoon. Nog te volgen?)
Enfin, de een na de ander verliet het aardse en Mary Manuel (inmiddels 37 jaren oud) die met haar moeder Elsabeth Jensen in Solo woonde, erfde het grote huis aan de Residentslaan te Madioen en door beiden in 1905 werd betrokken. Mary’s moeder Elisabeth Jensen stierf in 1917.
Gaat er bij eventuele deskundige lezers als een lichtje branden bij de naam Mac Leod????
Welnu, toeziend voogd van Joseph August Mac Leod Manuel (halfbroer van Mary) in zijn Nederlandse jaren was de legerofficier Rudolf John Mac Leod en voogd was Vice Admiraal Norman Mac Leod en laat nu de Rudolf John Mac Leod nu net de echtgenoot zijn geweest van Margaretha Geertruida Zelle (*7 aug 1876 en +15 oct 1917 vuurpeleton Frankrijk) en wie zij was , mag men zelf even opsnorren via de google snormachine.
Hieronder een foto van Margaretha Geertruida Mac Leod – Zelle. (Uit USA Today en door mij bewerkt, omdat de foto enigszins slecht was.)
Hierboven in het kort zo’n beetje de voorgeschiedenis van Mary.
Iets over Mary zelve dan.
Mary scheen in Solo toen zij daar nog woonde verloofd te zijn geweest met een arts, doch het huwelijk ging om één of andere Solose reden niet door, hetgeen bij Mary het een en ander opwekte en zij veel in zich zelf gekeerd was, stuurs/nors overkwam op de mensen en soms enkele eigenaardige onhebbelijkheden er op na hield.
Mary vond het bijvoorbeeld doodnormaal dat zij ’s nachts om 12 uur piano ging spelen, zeer tot ongenoegen van de gasten in het naburig gelegen hotel Berestein (later hotel van Dijk), die natuurlijk de slaap niet konden vatten.
Mary hield niet van naburige stoelbezetters in de Kunstkring als zij de concerten bezocht en had de vreemde gewoonte om alle in de buurt gelegen stoelen waar zij zetelde, te bezetten door er haar persoonlijke eigendommen op te plaatsen, zoals jas, sjaal, payung en dies meer. Tijdens deze bezoeken kleedde Mary zich graag in japonnen van 50 jaren voorheen en in het haar droeg zij een diadeem. Zij scheen een vrij mollig figuur gehad te hebben, niet groot en een aardige verschijning.
Totdat op een gegeven moment de leiding van de schouwberg het teveel werd en al haar spullen op haar gereserveerde stoel werd gezet hetgeen weer wrevel opriep bij Mary en zij geen voet meer in de schouwburg zette.
Na de dood van haar moeder in 1917 leefde Mary een afzonderlijk leven in dat grote huis; ze hield er evenmin bediendes op na en haar eten bestelde zij buitenshuis. Dit werd door de bezorger op de voortrap neergelegd en nam de lege schotels van de vorige dag mee terug.
Het was op 3 maart 1928 dat men de dood van Mary op het gemeente kantoor aangaf, nadat de etensdrager 2 dagen lang had bemerkt, dat het eten op de trap onaangeroerd bleef. Zij stierf alleen en verlaten in de leeftijd van 59 jaren en bleef ongehuwd.
Na haar dood scheen zij toch nog kans gezien te hebben om voor consternatie in Madioen te zorgen, want zij liet circa 80.000 guldens na aan de gemeente Madioen. Deze nalatenschap werd in eerste instantie door Ass. Resident G.H. de Man (later GG van Oost Java) geweigerd, omdat hij als zeer gelovig katholiek liever had gezien, dat de erfenis ten goede kwam aan het RK Tehuis voor arme kinderen. Maar het ambtenaren apparaat was en is machtig: Hier !!! Met die poen !!
Uit “dankbaarheid” zorgde de gemeente Madioen ervoor dat het voormalig woonhuis van Mary omgetoverd werd tot een schouwburg, hetwelk de naam kreeg van Mary Theater en uit de gift werd tevens de begrafenis en het graf verzorgd. (En hoogstwaarschijnlijk werden ook enkele dompets ( beurzen/zakken) van verantwoordelijke opdrachtgevers nog gevuld, as usual.)
En al wederom uit nog grotere dankbaarheid zorgde de gemeente Madioen ervoor dat de naam van het Mary Theater veranderd werd in City Theater, 9 jaren na Mary’s dood en paste de gemeente het gezegde toe: “Ondank is ’s werelds loon.” Een schilderij van Mary, dat bij de ingang gehangen scheen te hebben, zal eveneens wel onder de kolong geschoven zijn.
Opdat Mary althans op het internet voort zal leven. Ik heb mijn best gedaan.
AANVULLINGEN medio juni 2019:
Hoe de tragiek van een bekende Madioense persoonlijkheid Mary Manuel een vervolg kreeg. Mary Manuel was inderdaad ene bekende persoonlijkheid in haar dagem al was het enkel en alleen maar vanwege het feit, sat zij 80.000 guldens naliet aan de gemeente Madioen die van dat geld haar huis liet verbouwen tot schouwburg, hetgeen later door die zelfde gemeente omgetoverd werd tot City Theater. En weer later na de Merdeka werd de naam veranderd in Bioskop LAWU. En nog veel meer later werd het CGV CINEMAS PLAZA LAWU
Kortom, ik verwijs naar het graf van Mary anno 1929 en ter vergelijking haar graf heden ten dage anno 2018 inclusief de verpauperde toestand van het kerkhof. De “toren” met grafplaat is geheel verdwenen……Wat zou er mee gebeurd zijn? Schroothoop natuurlijk.
Foto’s afkomstig van Hvan_Madioen.
Vergelijk de plaats van het nummer 622. Toen zat het in het midden. Het kerkhof is “uitgedund” i.o.v. de gemeente en t.b.v. de uitbreiding van de wijken. In het geheel zijn er nu nog slechts 14 graven…. Geluk bij een ongeluk? De tombe bestaat nog !!!!! Mary’s nagedachtenis blijft…. !!!!
Mary’s nagedachtenis blijft? Ja natuurlijk en daarom een foto van haar graf, welke op 11 januari 2020 is genomen door fotografe Nathallia Fidrawati, genomen op mijn verzoek en waarvoor heel veel dank, ook namens Mary Manuel, ooit een Grande Dame te Madiun. Overigens: Nathallia Fidrawati doet graag – op verzoek en tegen betaling van kosten – ook andere begraafplaatsen bezoeken en vastleggen voor de nageslachten.
Ook gelukkig – gelet op de omstandigheden zoals opruiming van de graven – bestaat nog het graf van de kleine Pam Valentijn Soepnel, welke anno 11 jan 2010 ook nog steeds in goede staat verkeert.
Op onderstaande foto ziet men de ligging van de twee graven van Mary Manuel en de kleine Pam Valentijn Soepnel. Linksboven onder de schuine tak en afstekend tegen het witte hek: het grafje van Pam Valentijn. Tussen het grafje en het witte hek is de straat GG Ular (Slangen gang. Waarschijnlijk is deze straat zo genoemd omdat de vorm van de straat gelijk een kronkelende slang is). Foto onder is gefotografeerd door Nathallia Fidrawati.
Moge zij allen in vrede rusten.