Surabaya Moorden

MOORDEN, DOODSLAG ENZ. IN HET DISTRICT SURABAYA.

 

 

In het verleden had ik wel eens iets gelezen over de besturing van voormalig Nederlands Indië en met besturing sluit ik ook het rechtssysteem in. En op dit laatste richtte ik me er verder op.

Ik opende www.kb.nl om ’s op mijn gemak de krantenberichten door te spitten en te zoeken naar berichten over moordpartijen in het gebied Surabaya en omstreken.

Een groot eilandenrijk, vaak voor enorme communicatie problemen zorgend omdat er in die tijden van 1900 tot ongeveer 1938 zeker nog geen internet bestond, om snel een sms’je te sturen of een mailtje. Ja, er was natuurlijk wel de PTT (Post Telefoon Telegraaf), maar de functionaliteit wilde wel eens haperen en zeker in de buitengewesten.

Om bovengenoemde redenen en mede omdat ik van Surabaya afkomstig ben, heb ik maar het gebied Surabaya onder de loep genomen, met de gedachte erachter: Kom, Surabaya is een grote stad, dus daar zal wel het één en ander toch gebeuren en soepel opgelost worden.

Mijn zoekresultaten op www.kb.nl over de periode circa 1900 t/m 1938 leverde 141 kolompagina’s op en na het beëindigen van het doorspitten van kolompagina 1 vond ik 30 gevallen van Moord en poging tot moord. Op één pagina dus 30 gevallen en dat vond ik wel goed zo, aangezien 141 kolompagina’s in totaal mij te gortig werd om alles door te spitten en te noteren.

Ik zou dan gemiddeld gekomen zijn op 30 x 141 gevallen = circa 4200 gevallen alleen in het rayon Surabaya over de “topjaren” in de periode van genoemde 38 jaren.

Me dunkt, dat is een aardig aantal…..hetgeen impliceert, dat het gemiddelde dan per topjaar bedraagt 110 gevallen van moord of pogingen tot moord. En dat enkel in Surabaya e.o. dus…. (De topjaren bedroegen circa 10 jaren)….

Kan ik derhalve stellen, dat Surabaya en omstreken een vrij crimineel gebied was? Mijns insziens niet echt crimineel. Diverse moorden kunnen geclassifieerd worden onder de noemer crime passionelle. Diverse moorden kunnen ook geclassificeerd worden onder de noemer “onheuse bejegening naar minderen door meerderen” en diverse gevallen ook onder “eerwraak” en met name wanneer het Madurezen betrof. Of goktwisten onderling bij de Chineze inwoners.

(Batavia was stukken groter dan Surabaya in die tijden en daar zal best wel wat meer gebeurd zijn, denk ik.)

Let wel: bovengenoemde getallen zijn aangenomen gemiddelden en indien een geïnteresseerde meent het exacter en beter te kunnen berekenen, dan hierbij mijn welgemeend advies: Faites votre devoir oftewel: gaat uw gang/ doe uw plicht.

 

De rechterlijke macht zal het wel niet gemakkelijk gehad hebben met al die moordlustigen en de begrafenisondernemer ook natuurlijk omdat ie extra gerobaks moest inhuren, de drukkerij met de rouwkaarten,  de post extra rouwkaarten rondbrengen en de postbode klagen met die hitte omdat ie extra moest lopen, de toenmalige Fleurop voor de bloemetjes enzovoorts. Best wel een economische lucratieve bezigheid al dat gedoe.

Had de rechterlijke macht het echt  moeilijk met het interpreteren van de regeltjes? Ik denk het wel (manieheus), getuige zomaar vijf (5) willekeurige veroordelingen en die m.i. eveneens getuigen van een kompleet op hol geslagen interpretatie en uitvoering van de wetgeving. (Nota bene: 100 jaren later en eensgelijke rariteiten in de uitvoering van Vrouwe Justitia zijn nog steeds aan de gang.)

Of was de rechterlijke macht wel deskundig genoeg en deed men maar wat, afkomst van dader/slachtoffer beziend. Kortom: stof tot nadenken voor wie er plezier in heeft om erover na te denken.

Daar gaat ie: 5 willekeurige voorbeelden van de strafmaat.

  1. November 1926: Opziener de Waar(d)t van het Sumber Porong Gekkengesticht (nabij Sidoarjo en Bangil) wordt vermoord en de 2 daders krijgen elk 20 jaren. !!! Waren het gekken? En dacht de rechter: Vooruit, laat ze maar zitten want ze zijn toch al aanwezig op de gesloten afdeling.)
  2. Februari 1933: Noeralin een barbier vermoordt een landgenoot wegens een geschil van 1 gulden en krijgt 20 jaren !!!! (Nader onderzoek leerde mij, dat de barbier in de bajes een kapperszaakje begon voor cipiers tegen fikse korting en medegevangenen tegen een mindere korting.)
  3. Augustus 1938: Endoen, een Madurees, vermoordt een politie agent op Pasar Pabean en krijgt 15 jaren !!! Zoals immer: Mata gelap.
  4. Augustus 1916: S.O.Ch. Coenraad (politie opziener) vermoordt een Stamboel danseres/zangeres en krijgt 10 jaren.(De eis was 8 jaren) !!!…(Zie foto en daaropvolgend relaas onder.)
  5. Februari 1913: Ztaak vermoordt zijn vrouw en krijgt…. 2 jaren !!! Zou de rechter meelij gehad hebben met Ztaak, omdat zijn gade niet bepaald een lieverdje was geweest en de huwelijksjaren voor Ztaak al een straf waren.

 

Of men nu in 1913 of in 1933 of wanneer dan ook om zeep brengt: moord is moord en dus – volgens mijn eenvoudige beredenering – gelijke straffen toch?

Overigens: mijne heren lezerspubliek, laat u niet misleiden door de bovengenoemde strafmaat uit vroegere tijden voor het vermoorden van uw gade. De cijfers hierboven zijn geen garantie dat het oordeel heden ten dage eensluidend zal zijn. 😉 …. Mocht u dus eventuele plannen hebben in die richting, maar liever niet ja.

 

Ad 4 hieronder: Foto Geheugen van Nederland. Een straat stamboel danseres/zangeres. De stamboel kende grote gezelschappen optredend in zaaltjes,  maar ook kleine (man en vrouw) gezelschappen, die hun brood op straat verdienden in navolging van hun “grote broers en zusters”, die in theaters optraden….. Man en vrouw straatgroepen deden veelal enkel wat dansscenes en soms voorzien van begeleidend gekrijs en gejammer dat zang moest voorstellen. Grotere straatgroepen deden wel eens aan toneel scenes gebaseerd op volkstaferelen.

Vlak naast de trommelspeler op de foto is nog net te zien een jochie in een kort broekie, zoals alle kinderen strontnieuwsgierig wanneer er sensatie te beleven valt. Vragen rijzen bij het lezerspubliek: Eh, waarom vestigt hij de aandacht op dat jochie? Zou hij……????… Ja. !!!

Foto’s onder: Het relaas waarom Coenraad een moordenaar werd.

 

 

 

 

In bovenstaand artikel over Coenraad, valt ook de naam te lezen van Lien Gemser en uiteraard heb ik over Lien Gemser iets gezocht, gevonden en iets geschreven… Een lieftaliige dame, vele minnaars en een poging tot moord door één van haar minnaars….Rame dese…. Stamboel soap uit Goede Tijden Oude Tijden. Ik vraag me af wie er het meest last had van de jeuk: si Lien of de minnaars?  Het relaas valt te lezen op de pagina Lien Gemser. Helaas kan ik geen foto vinden van Lien, ook wel genoemd Nonna Lien en aub niet te verwarren met Tante Lien. Da’s de bekende tv-dame geweest welke gestalte kreeg van Wieteke.

 

 

 

Hiernavolgend een lijstje van daders en slachtoffers, vallend onder district Surabaya.

 

  1. 7-1903   Pakhuismeester van Hien door koelie vermoord.
  2. 9-1903   Wedding vermoordt slachtoffer te Jombang.
  3. 11-1905 E.Q. dood aangetroffen.
  4. 6-1909   Kouthoofd bijna vermoord door koetsier, doch wel zwaargewond.
  5. 10-1911 Mollet pleegt aanslag op Lauterbach omdat de laatste “knoeide” met mvr. Mollet.
  6. 11-1911 Chinees Lie Tjing Sian door Madurese koelie vermoord.
  7. 5-1912   Sgt Behr in de tangsi(kazerne) vermoord door inlandse minnares, waarschijnlijk met hulp van andere minnaars.(Zie foto onder)
  8. 12-1912 Cipier Brouwer door Chinese gevangene in de gevangenis doodgeschoten.
  9. 8-1914   Landrecht vermoordt een inlander.
  10. 10-1915 Matroos Wijchert door koelie vermoord.
  11. 10-1915 Chinees Yan Han door andere Chinees geslagen en Yan Han laatste schiet zijn belager dood.
  12. 5-1916   Lijk vermoordde Arabier in de Kali Mas gevonden.(Zie foto onder.)
  13. 9-1919   Geiszler op de onderneming Sumber Trengoelan vermoord.
  14. 9-1920    Duitser Pieper op ms Bromo door koelie Soemo vermoord. Later bleek dat Pieper 500 goudstukken bij zich had.
  15. 1-1921   Zoutverkoper vermoord Maleier.
  16. 3-1921   Tap employee te Sawo Djajar vermoord.
  17. 8-1922   De rijkste Arabier van Surabaya, Achmad Daagil, vermoord.
  18. 5-1924   Maccarrie, met hulp van een ander, vermoordt een slachtoffer in de gang Onderling Belang.(Zie foto onder.)
  19. 10-1925 Chinees Poen Y.S. pleegt moord in het voormalig Oranjehotel. (Tegenwoordig Majapahit hotel. Hoeveel toeristen zouden onwetend de plek betreden hebben, waar de moord gepleegd werd.)
  20. 6-1926   Een vermoordde inlandse vrouw gevonden.
  21. 8-1928   Op pasar Pabean een Chinees vermoord door een inlander.
  22. 1-1931   Ass. wedono slachtoffer van ene S.
  23. 3-1932   Chinees door landgenoten vermoord.
  24. 10-1936 Satim vermoordt te Tambaksarie een inlandse.

 

Ad 7 hieronder: Foto Geheugen van Nederland. Een voorbeeld van een tangsi(kazerne) te Medan. Slootwater voldoende aanwezig om de was te doen en het grasveld dient als droogplaats. Is altijd goeiekoper dan een droger van de Miele toch?

 

Ad 12 hierboven: Foto Geheugen van Nederland. Een zicht op een deel van de Kali Mas.

 

Ad 18 hierboven: Foto Geheugen van Nederland/KITLV. Het gebouw van Onderling Belang en de straat ernaar genoemd. In oude tijden gebruikte men vaak de benaming “GANG” voor een straat. (Batavia sprak bijvoorbeeld van “Gang Scott” doelend op een straat zon breed als een voetbalveld.) Later kreeg het woord “gang” een min of meer negatieve inhoud en waren het veelal zijsteegjes haaks op de grote straat gebouwd.

 

 

 

Buiten de statistiekcijfers gehouden, ook de volgende wandaden gepleegd door onder andere een ex-Surabayaan (en waar de hermandad geen dossiers van heeft) in de periode

1948-1960:

 

  • stelen van mangga uit bomen op andermans erf groeiend.
  • rondrijden op/in gemotoriseerde vervoermiddelen zonder rijbewijs,
  • veelvuldig gespijbel en absentie briefjes ingeleverd voorzien van vervalste handtekeningen,
  • eetwaren van de straatwarung geconsumeerd zonder af te rekenen, maar later de rekening alsnog vereffend door middel van ander gejat spul,
  • clandestien bioscoop voorstellingen bijgewoond en kacang naar medekijkers’s hoofden gegooid,
  • ruiten aan diggelen geholpen door abusievelijk misbruik van een katapult,
  • diverse vervoermiddelen van vijandig gezinde buurtgenoten onklaar gemaakt,
  • chinese tokohouders tijdens boodschappen doen, toegediend van een wisseltruc,
  • rioolput deksels aan diggelen geholpen door misbruik van carbid en petroleum ten tijde van oud- en nieuw viering,
  • zelfgemaakte vuurpijlen (arang en suplhur) afgeschoten richting alle kanten, behalve de goeie.
  • met oud en nieuw ook een jachtgeweer afgeschoten in de lucht, zodat de buren van schrik van hun stoel afvielen,
  • duiven aan goedgelovigen verkocht omdat de crimineel wist dat de duiven wel weer naar huis terugvlogen,
  • rijke leeftijdgenoten financïeel getild/opgelicht en versnaperingen afgetroggeld,
  • pasar malam sensatie standhouders op het Jaarmarktterrein Ambengan/Jl Pacar, ontmaskerd. (bijv: levende kip verscheurende artiesten, artiesten met een slangenlijf en mensenhoofd, mensen met 2 hoofden, geiten met 6 poten),
  • goedgelovige jongedames met praatjes vullen geen gaatjes wijs gemaakt en de hymne van Sc Feyenoord toegepast “Geen woorden maar daden.”
  • en nog meer van dat soort zaken.

Surabaya was best wel een onveilige stad in dat veilig gewaande Indië. Niets veranderd eigenlijk. Tegenwoordig nog net zoveel moord en doodslag en amoureuze problemen daar in dat grote drukke rumoerige en van veel diverse soorten bevolkingsgroepen voorziene gedoe.

Maar het blijft mijn stad.

Terug naar boven