Zeerovers in Indië – de kaping van de schoener Maria Frederika en de dood van de gezagvoerder Johannes Gregorij Malcolm, in de boeken slechts vermeld als Johannes Gregorij, derhalve zonder zijn werkelijke familienaam.
En dan nu het verhaal.
Al struinend in de www.kb.nl kwam ik een huwelijks advertentie tegen in de Javasche courant van zaterdag 31 juli 1847:
Gehuwd G.A. Zakara met Mariam Jan, weduwe van Johannes Gregorij te Batavia.
De advertentie op zich zelf deed me niet veel, maar destemeer de naam Zakara. Ik heb namelijk – in verband met mijn speurtochten naar mijn achtergronden – enkele deels vertaalde historische geschriften gelezen over Armeniers in Indië geschreven door George Aviet Zakara aangaande Armeniers van Calcutta naar Indië en Azië en geschreven in 1852 te Calcutta.
Nieuwsgierig geworden besloot ik de bups maar uit te zoeken en hieronder volgt eerst een stukje genealogie over de weduwe Marian Jan en wijlen echtgenoot Johannes Gregorij, zoals beiden te boek stonden in de boekwerken van het gemeentelijk registratie apparaat in Batavia.
Om te beginnen met Mariam wiens achternaam dus in het geheel niet JAN luidt (zoals in diverse regeringsarchieven vermeld staat) en volledig is haar naam:
Mariamjan(Mariamdjan) Stephan(Stephen) PETRUS, geboren te Shiraz op 28 nov 1810 en te Batavia overleden op 24 maart 1873 uit ouders: Stephan PETRUS en Shagnabat CACHATOER.
Haar eerste echtgenoot was – volgens de advertenties en het burgerlijk apparaat Johannes GREGORIJ, hetgeen echter volledig moet zijn Johannes Gregorij MALCOLM.
Uit dit eerste huwelijk werd geboren Sara Elisabeth, die op 2-9-1857 te Batavia huwde met Jacob Lazar Johan, zoon van Lazar Johan en Johanna Charlotte SCHALK.(In de archieven noemde de echtgenoot van Sara zich ook ADRIAAN JOHAN in plaats van Jacob Lazar Johan.)
Haar tweede echtgenoot was – zoals in de advertentie vermeld – George Aviet ZAKARA en deze laatste was koopman te Batavia en had een rijtuigenzaak ZAKARA en AUDINEAU.
Zakara moet rond 1800 geboren zijn, want in 1877 overlijdt hij volgens de advertentie op 77 jarige leeftijd te Batavia. Of deze G.A. Zakara dezelfde is als de schrijver historicus G.A. Zakara is mij (nog) niet duidelijk, want ik heb geen bewijzen ervan. Maar, Armeense historici beweren ten stelligste dat het wel zo, zoals door hen opgezocht in nde Armeense archieven. De historocus G.A. Zakara heeft in 1852 een boek geschreven in oud Armeens, hetwelk niet hetzelfde is als het klassieke Armeens. Het boek is in Calcutta uitgegeven en er zijn slechts een paar exemplaren ter wereld over. Het boek verhaalt de geschiedenis der Armenen in Azie en veelal voorzien van de genealogie.
Op 7 juli 1864 overlijdt in de leeftijd van 68 jaren Shagnabat Stephan PETRUS geboren Cachatoer, de moeder van Mariamjan en die toevallig ook nog eens gehuwd was met een G.A. ZAKARA, dus enigszins verwarrend om een conclusie vast te kunnen stellen.
In de almanakken wordt ook wel de naam GAVORK genoemd. Deze naam is hetzelfde als GEORGE.
In de aktes zoals genoemd bij het CBG is in de omschrijving de naam gebruikt George ARIEL Zakara. Door belanghebbenden is deze naam ARIEL foutief vermeld. Duidelijk is te lezen, dat er AVIET staat en trouwens de naam ARIEL bestaat/bestond NIET in het oud of klassiek Armeens.
Wat was nu zo bizonder aan dit hele gebeuren?
Simpelweg het feit, dat Johannes Gregorij Malcolm, kortweg genoemd Johannes Gregorij, kapitein was van de handels schoener MARIA FREDERIKA, die regelmatig de wateren bevoer in de Indische archipel en tussendoor ook nog naar China v.v., op haar laatste reis gekaapt werd bij Bali en kapitein Johannes Gregorij nooit meer werd teruggevonden.
Op 27 sept 1837 meldt de Javasche Courant het volgende:
Vertrokken van Soerabaja naar Bali de Nederlandsche Schoener Maria Frederika met kapitein J. Gregorij.
Op woensdag 14 maart 1838 meldt de Javasche Courant het volgende:
Volgens berigten van Ampenan (eiland Lombok) is de Nederlandse schoener Maria Frederika met gezagvoerder J. Gregorij, bestemd naar China, op den 9e October 1837 bij de noord oost hoek van Bali door 2 roovers vaartuigen aangerand en genomen geworden. Een tot de schoener behorende mandoer, een Inlandsche matroos en een Chinees, middel gevonden hebbende uit de handen der roovers te ontsnappen, waren te Bima, van waar de bovengemelde tijdingen afkomstig zijn, aangekomen; verhalende voorts, dat de roovers vaartuigen ten anker lagen bij het eiland SATONDA, op de kust van Soembawah, toen zij dezelve hebben verlaten en dat de gezagvoerder zich nog in handen der roovers bevond.
In het Nationaal Archief toegang 2.10.01 inv.2594 is een Resolutie van de GG te vinden van 24 mei 1839. Het rekest beslist negatief op het rekest van Mariamjan Gregorij om haar echtgenoot – zonder bewijs van overlijden – als gestorven te beschouwen en haar als erfgename te machtigen. (Zij had geen kinderen uit haar huwelijk.). Zij heeft haar echtgenoot sinds sept 1837 niet meer gezien en heeft de berichten in de kranten gelezen over de piraterij.
Op 14 maart 1840 (precies 2 volle jaren na de eerste melding) leest men in de Javasche Courant, dat de commandant van Zr. Ms. brik NAUTILUS, de kapitein lt ter zee titulair F.N. Muller tijdens de laatste reis naar Amboina aan de zuidzijde van MINDANO in een kreek bij het fort CALDARA een afgetuigde schoener heeft zien liggen. Verificatie door een Spaansch zee officier geeft aan, dat het de vermiste schoener Maria Frederika betreft. Het goevernement zal stappen ondernemen om de schoener te bergen en aan de rechtmatige eigenaren terug te geven en om bij geschikte gelegenheid een oorlogsvaartuig naar Samboangan te sturen.
Op woensdag 26 maart 1845 meldt de Javasche courant (7 ZEVEN volle jaren na de kaping), een deurwaardersexploot inzake de oproep om voor de rechtbank te veschijnen Johannes Gregorij op verzoek van eiseres Mariamjan met reden “moedwillige verlating en dissolutie van de huwelijksband.” en bepaling van de dag van regten op den derden julij 1845. ( !!!!!) https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010504049:mpeg21:p003
Mariamjan huwde op 24 juli 1847 met G.A. Zakara. Sinds de laatste dag dat zij haar eerste echtgenoot zag uitvaren was het 10 jaren geleden, aleer zij deze stap tot een tweede huwelijk kon zetten.
Uit dit 2de huwelijk (op huwelijksvoorwaarden) werden geboren:
- Sophie Annagatoen (Caton) ZAKARA – *17-6-1848 te Batavia en +28-4-1920 te Singapore.(Zij huwde Aristakes Catchick Moses en had geen kinderen.)
- Catharina (Kitty) ZAKARA – *2-9-1849 te Batavia en +21-4-1921 te Singapore. (Zij huwde Manook Essai Manook en kreeg een dochter Marion Manook die in 1925 te London huwde met Rupert Gosling.)
- Aviet George ZAKARA – *12-12-1850 te Batavia en +21-10-1851 te Batavia.
- Mariam ZAKARA – *3-9-1851 te Batavia en +19-11-1851 te Batavia.
- K. Zakara ( ????) , die de overlijdens advertentie van G.A. Zakara mede ondertekent, naast de reeds genoemde dochters en schoonzonen. Ik heb niet kunnen achterhalen wie deze K. Zakara was.
Het echtpaar verloor kort na elkaar in 1851 hun twee jongste kinderen (Aviet en Mariam)
Daarnaast was G.A. Zakara makelaar in huizen verhuur. (Eigen huizen te Kebon Sirie, Koningsplein en Gang Scott te Batavia en een huis te Kampong Gardoe Buitenzorg.), Daarbij schroomde hij niet om af en toe ook dure wijnen te verkopen.
Moge zij allen in eeuwige vrede rusten.