Barisan Madoera.

De Barisan Madoera.

Voor mijn grootmoeder die afkomstig is van het eiland Madoera (Salengkong, “Taretan” Orchid van Dordrecht.)

 

Artikel verwerkt aan de hand van gegevens uit Het Indisch Militair Tijdschrift en diverse berichtgevingen in de oude kranten van www.kb.nl en de Facebook groep “Labang Bhuta”.

Tevens is extra dank verschuldigd aan de groep op Facebook “Labang Bhuta”  (waaronder de heren Raden Mas Achmad Syaffii, Dimitriev Indraena, Hidrochin Sabarudin en anderen – dll.) Deze groep houdt zich bezig met de Barisan Madoera en de vorsten van Madoera. Veel dank ben ik hen verschuldigd voor de aanvullingen op mijn kennis van Madoera.

 

Ik leg op onderstaand artikel de nadruk op de Barisan Madoera van Bangkalan en wel omdat in een ander artikel van me, ik iets over Toontje Poland heb geschreven en Toon was 5 jaar lang in Bangkalan gestationeerd (1831-1836).

Toon, een vechtjas zijnde, had het eigenlijk niet zo naar de zin, aangezien er niet voor hem te doen was op het gebied van knokken. Hij was de adjudant van de Sultan en hield zich verder zo’n beetje bezig met het geven van instrukties hoe de Pradjoerits de klewang moesten hanteren om de vijand een kopje kleiner te maken. Aan de andere kant mocht ie van de sultan wel heel vaak parades organiseren en de drankvoorraad regelen, maar ja…het knokken dat miste ie wel.

 

Op zondag 25 januari 1931 werd het 100-jarig bestaan van de Barisan troepen van het Ned.Indisch leger herdacht. Ik zal hier slechts heel summiier het één en ander over de Barisan korpsen neerplonken. Het is natuurlijk onmogelijk om die gehele geschiedenis hier neer te zetten. Trouwens: als men de tijd heeft om dit artikel te lezen dan heeft men ook de tijd om zelf iets verder te zoeken.

GG van den Bosch gelastte bij KN 12 febr 1831 dat er Barisan korpsen dienden te worden opgericht, één en ander ter ondersteuning van het Ned.Indisch leger. Natuurlijk sowieso op Java en daarbij werd gedacht aan Madoera

Kortom, een boel bla bla bla enz. en het kwam hierop neer, dat de korpsen gelegen op het eiland Java pertinent niet ingezet mochten worden buiten Java, maar dat de korpsen van Madoera wel buiten Java mee mochten doen met de krijgsdansen van het leger….echter niet daadwerkelijk, maar slechts een helpend handje toesteken waar nodig. Meer weten hoe het precies zat met al die orders over hoe het wel en niet mocht? Even zelf opzoeken graag.

Op 17 aug 1831 werd met de sultans van Bangkalan en Pamekasan en de Panembahan van Soemenep het een en ander afgesproken en werden de korpsen opgericht.(bataljons Infanterie, cavalerie en artillerie.)

De zonen van de sultans – mits zij natuurlijk in dienst tradden – zouden de rang van Luitenant-Kolonel krijgen en die van de Panembahan van Soemenep de rang van Majoor (met de daarbij horende gage natuurlijk en overige emolumenten die het leger toekende.)

Mede werd bepaald, dat:

  1. De eerste twee jaren behoefden de Sultans en de Panembahan geen troepen te leveren.
  2. Alle openstaande schulden van de Sultans en de Panembahan aan de regering werden kwijtgescholden.
  3. Gedurende 5 jaren vrijstelling van de aan het gouvernement verschuldigde contributie. Door het gouvernement zou worden gezorgd voor de bewapening en de opleidings officier (europees) en c.q. onderofficieren voor het instruktiegebeuren.

Dat was dus in het begin (ik schrijf:  in het begin) trekkie naar het bekkie van de talloze vrijwilligers die in dienst traden, want:

  • Gratis rats, kuch en bonen.
  • Zakgeld toe (niet veel; ik dacht zoiets van 7 guldens per maand of misschien wel minder voor het klootjesvolk).
  • Af en toe vakantiereisje naar buiten Java en alle kosten betaald door het gouvernement; ook de reiskosten huiswaarts mits men niet de kop had verloren door een klewang van de vijand.
  • Men hoefde niet in een kazerne te wonen, maar bleef gewoon thuis bij moeder de vrouw en slechts dagelijks een uurtje of wat te paraderen en te exerceren, het gevloek van de Europese officier of onderofficier aan te horen en dan hoppeta weer naar huis en moeder de vrouw vervelen met gezeur over een bakkie toebroek of iets dergelijks.

 

En zo verliep gestaag het geplande leven in Nederlandsch Indië naar de zin van de heren Hotemetoten die hoog en droog (behalve in de natte moesson dan) in het “veilige” Batavia zaten.

Ware het niet dat de planning geheel anders verliep dan verwacht en dat in 1858 te Pamekasan het Vorstenbestuur werd opgeheven, in 1883 te Soemenep en in 1885 te Bangkalan en daarmede de Barisan korpsen nu direct onder Gouvernements bestuur vielen.

Waarom dan wel? Onder andere om redenen, dat de recrutering der pradjoerits en het onderhoud van de korpsen problemen vertoonden, aangezien de dompets (portemonnees) van de vorsten niet toereikend waren voor bijvoorbeeld de aanschaf van kleding; de recrutering geschiedde vaak onder dwang (omdat contracteel destijds vastgelegd was, dat er een bepaald aantal pradjoerits – quotum – gehaald moest worden), de desertie vrij hoog was en daardoor bijvoorbeeld in de desa’s al ver van te voren de mannen werden geronseld, nog voordat zij eigenlijk aan de beurt waren en dat wekte wrevel op. Tevens waren de oefenterreinen vaak ver verwijderd van hun desa en sawahgronden hetgeen nu ook niet bepaald liefde opwekte voor het vak.(Soms dagmarsen van 30 km verwijderd tussen huis en de oefenterreinen – je zult het maar moeten doen daar in de brandende zon even heen en weer lopen.)

In 1891 kwam er een nieuw reglement aangaande deze recrutering en instandhouding van de Barisan korpsen, omdat het nu – onder leiding van het gouvernement – het wel een beetje beter geregeld werd. Dit gebeurde door middel van handgeld en er werd meer op scholing gelet van de recruten; adel-afkomst was niet langer de doorslag gevende regel. Kortom het aanbod van recruten steeg boven de vraag, mede doordat alles nu beter geregeld was en mede doordat de sawahgronden niet zoveel opleverden, immers de grond van Madoera is een ietwat schraal en vaak droger dan elders.

Kortom, de korpsen floreerden en mede door hen floreerde natuurlijk ook het Ned.Indisch leger in hun knokpartijen, want diverse grote oorlogen te velde gevoerd werden wel toch maar gewonnen, mede dank zij de assists van deze korpsen.

Hoe het verder ging met de Barisan korpsen mag men zelf uitzoeken. Een hulp zou kunnen zijn het boek “Pribumi jadi Letnant KNIL” geschreven door Petrik Matanasi.

 

Een paar grote namen uit de Barisan korpsen Madoera, allen geridderd en commandant geweest van hun korpsen.

  • Raden Ario Majang Koro
  • Raden Ario Tjokrodipoetro
  • Raden Ario Sosro Admodjo (Hij was de adjudant van Raden Ario Majang Koro tijdens de Lombok expeditie.)
  • Raden Ario Tjitrokoesoemo.
  • Pangeran Sorjha

 

Foto onder: Raden Ario Majang Koro anno 1874. Foto Copyright Indisch Militair Tijdschift.

 

 

Foto onder: Het familie graf van Raden Ario Majang Koro te Bangkalan. Copyright en courtesy Labang Bhuta Raden Mas Achmad Syafii.

 

Foto onder: www.kb.nl – Raden Ario Sosro Admodjo – Ajudant van Raden Ario Majang Koro tijdens de Lombok Expedtie.

 

 

Foto onder: Copyright en courtesy Labang Bhuta Hidrochin Sabarudin. Pangeran Sorjha / Ra Surjo Adiningrat (Abdus Saleh).

 

Foto onder: Copyright Indisch Militair weekblad. Raden Ario Tjitro Koesoemo. Kleinzoon Sultan Soemenep.

 

Foto onder: www.kb.nl 1936. Hij stierf in 1937.

 

 

 

Foto onder: www.kb.nl – Raden Ario Tjokrodipoetro tijdens de presentatie van het nieuwe vaandel van het korps Bangkalan.

 

Foto Buk Tjidah in 1947 (Copyright Nationaal Archief) onderscheiden met de medaille Trouw en Verdienste. Zij was lid van de Barisan Tjakra Madoera. Meer lezen over haar kan men op de link http://bangkalanmemory.blogspot.nl/2014/02/buk-tidjah-anggota-barisan-tjakra.html geschreven door Dimitriev Indraena.

 

Zo, het bovenstaande is even wat anders dan al die Europese namen in het Ned. Indisch leger waar zoveel over geschreven is en de Barisan Madoera “werknemers” verdienen dit eerbetoon zeer zeker in dezelfde mate, dacht ik zo.

Voor hen die vielen voor “Vorst en Vaderland met de blanke top der duinen”, moge zij naast Allah hun eeuwige vrede hebben.

Terug naar boven