Mijn pa en Sukabumi

Mijn pa en Sukabumi

Toen pa afstudeerde in Wageningen en terug ging naar het land in 1910, waar hij geboren was, werd de Preanger zijn domicilie.

Samen met zijn één jaar oudere broer – mijn oom Henri – trokken zij de cultuur in de Preanger.

Oom Henri bleef een verstokte vrijgezel en mijn pa kreeg er zijn eerste verkering met een juffrouw Wies A. Freeth en de verkering werd afgebroken, alwaar Pa daarna verkering kreeg met Victorina Roggen en haar huwde.

Meer weten hierover is te zien en te lezen op de vetgedrukte links hierboven.

Zelf ben ik geboren en getogen in Oost Java en weet bijna niets van West Java en de Preanger af en het leek me interessant om iets te oreren over de Preanger waar Pa toch een groot deel van zijn Indische tijd doorbracht.

Daartoe heb ik me gericht op de gegevens uit onder andere het boek van ANDRIES DE WILDE – DE PREANGER REGENTSCHAPPEN OP JAVA GELEGEN uit 1830 Amsterdam en andere bronnen van het internet bijvoorbeeld.

Het is niet mijn bedoeling om op deze pagina iets over de Preanger zelf te ouwehoeren, aangezien daar enorme andere mogelijkheden voor aanwezig zijn.

Derhalve richt ik me hoofdzakelijk maar eigenlijk op het zijdelingse gebeuren ANDRIES DE WILDE en aanverwante zaken met – voor mij persoonlijk – links naar diverse andere gebeurtenissen in mijn familie en voorouders. Bijvoorbeeld: Als Andries de Wilde nooit naar Indië was vertrokken, dan had mijn pa 100 jaren later na de tijden van Andries nooit werk gehad in die streken van Sukabumi.

Een link naar iets meer over Sukabumi en hoe het de naam kreeg:

http://travelingsukabumi.blogspot.nl/2016/01/amazing-sukabumi-kabupaten-sukabumi.html

Hiernavolgend dan iets summiers over Andries de Wilde zelf en zijn loopbaan.

Andries werd geboren te Amsterdam op 21 november 1781 uit ouders Cornelis de Wilde (Scheepstimmerman en Koopman VOC) en Marretje Harsnis en Andries stierf te Utrecht op 27 april 1865.

Op 17 okt 1797 vond de slag bij Kamperduin plaats tussen de coalitietroepen en wil men meer weten over het hoe en waarom van deze slag, dan luidt mijn advies: Zoek het zelf lekker op in de geschiedenis boeken. (Het heeft iets met Frankrijk en de Bataafse Republiek te maken.)

Andries werd bij deze Slag gevangen genomen (hij trok op 11-jarige leeftijd ter zee) en na 2 jaren weer vrijgelaten, studeerde daarna medicijnen te Leiden en vertrok in 1803 naar Indië – 22 jaar oud – als scheepschirurgijn.

In Indië werd hij de lijfarts en assistent van de GG Willem Herman Daendels, werd nog een poosje Assistent Resident te Buitenzorg en in 1803 werd hij nabij Bandung aangesteld als Oost Indische Ambtenaar en toezichthouder op de koffie cultuur.

In 1813 (Java viel toen onder Engels Bestuur) kocht hij samen met:

  1. GG Thomas Stamford Raffles,
  2. Thomas MacQuoid – Resident van Buitenzorg,
  3. Nicolaus Engelhard – lid van de Elite van Nederland en neef van Maria Alting – vrouw van GG Alting,

een stuk land in de Preanger ter grootte van de provincie Gelderland.

Dit stuk land werd door hem ontgonnen, verbeterde de infrastructuur, bracht irrigatie werken aan en deed veel voor de bevolking en richtte meerdere plantages op. Zijn cultuur werk werd als voorbeeld gesteld voor vele andere ondernemingen, wegens de grote productiviteit.

In 1820 huwde hij te Amsterdam met Cornelia Hendrika Neitzel – afkomstig uit Stettin en het echtpaar kreeg in totaal 5 zonen en 7 dochters.

In 1822 brak er bonje uit in de ballentent wegens conflicten tussen de GG Godert van der Capellen samen met GG Pieter Herbert van Lawick van Pabst tegen Andries de Wilde. Deze laatste was een fel tegenstander van de Herendiensten en de GG’s waren er faliekant voor.

Hij liet zich in 1823 door de Oost Indische regering uitkopen en keerde in 1823 terug naar Nederland, alwaar hij zijn leven verder in grote rijkdom sleet, weliswaar nadat hij en passant project ontwikkelaar werd en daar nog rijker van werd.

In 1838 bood de toenmalige minister van Koloniën Arnoldus Brocx namens de regering de excuses aan Andries wegens het gebeurde in 1822.

In Pijnenburg liet hij onder andere een domicilie bouwen, zoals te zien is op de foto hieronder:

 

In de bovengenoemde opsomming van heren welke gezamenlijk het stuk land kochten in de Preanger, wordt genoemd door mij de heer Thomas MacQouid. Deze heer deed ook eens zaken met mijn overgrootvader Joseph Johannes te Semarang en zij kregen met elkaar bonje, gelet op een advertentie die ooit eens door mijn grootvader werd geplaatst en inhield dat de heer MacQouid kon fluiten naar zijn centen. Het fijne ervan weet ik niet, jammer; het lijkt me best interessant om te weten wat de bonje precies inhield.

In 1830 werd een door Andries de Wilde geschreven boek te Amsterdam uitgebracht, namelijk: De Preanger Regentschappen op Java gelegen en welker boek ik in bezit heb, waar ik de volgende landschapscenes van Sukabumi uit heb gehaald. Het zijn lithografiën van tekeningen gemaakt door zijn broer Christoffel.

 

 

 

De foto onder is NIET uit het boek en toont het landschap Sukabumi, geschilderd door zijn broer Christoffel in 1818.

TRIVIA uit de Wikipedia:

  • In het uitvoerig rapport in de Bijlagen der Handelingen van de Staten-Generaal van 1870/1871 kan men lezen, hoe de verdiensten van Andries de Wilde ten aanzien van Soekaboemi en deszelfs inwoners eindelijk ook in de volksvertegenwoordiging met waardering worden vermeld.
  • De oudste dochter van Andries de Wilde en Cornelia Henrica Neitzel, Cornelia Maria Elisabeth (1821-1890), huwde in 1841 te Baarn met de predikant en latere theoloogprofessor Johannes Jacobus van Oosterzee.
  • De Amerikaanse acteur André Brandon deWilde is zowel via een overgrootvader als overgrootmoeder nazaat van Andries de Wilde.

Pa’s huwelijk met Victorina Roggen werd gezegend met een drietal kinderen:

  • Cornelis geboren Bandung 20 april 1919 – gesneuveld Slag in de Javazee 27/28 febr 1942. Hij bleef ongehuwd.
  • Julie geboren Bandung 21 aug 1921 en woont anno 27 nov 2016 te Alicante Spanje. Zij huwde 2x en werd 2x weduwe.
  • Petronella geboren Bandung 10 juli 1924 en overleden te Ermelo op 21 jan 1956. Zij huwde en liet een weduwnaar achter.

Pa’s echtgenote stierf te Bandung op 15 mei 1928 in de leeftijd van 31 jaar. De kinderen werden ondergebracht bij pa’s schoonouders Charles Louis Roggen en Jacoba Boela.

Hieronder een foto van mijn half broer Cor en halfzussen Julie en Petronella, genomen na de dood van hun moeder te Bandung. Deze foto verkreeg ik van mijn zus Julie medio nov 2016. Gode zij dank.

In 1930 trok pa weg uit de Preanger en ging naar Oost Java, alwaar hij in 1931 mijn moeder Beatrix ten Cate ontmoette en met haar huwde en in 1932 werd mijn zuster Marie geboren te Blitar, zij stierf in 2008.

Mijn halfbroer en halfzussen trokken mee naar Oost Java totdat zij zelf de wijde wereld introkken.

Jaren, vele jaren later werd ik geboren en pa en zowel mijn ma hebben mij nooit op zien groeien en omgekeerd heb ik hen beiden ook nooit mee mogen maken als ouder, want een oorlog maakte een einde aan hun beider leven en pas in laat in de jaren 1970 maakte ik kennis met mijn half zus Julie.

Pa maakte zijn diaspora van Martapura (waar hij geboren werd)  naar Banjarmasin waar hij ten dele opgroeide via Batavia naar Nederland (om te studeren) en weer terug naar West Java, daarna naar Oost Java alwaar hij zijn gedwongen eeuwige rust toegewezen kreeg door de Japanse bezetter van voormalig Nederland Indie, te Purwo Asri en later werd herbegraven te Kediri in 1949 door de ODO troepen.

Voor mijn pa geschreven.

Terug naar boven