Toeloengagoeng / Tulungagung. (Met de nadruk op George Lazar Apcar.)
Ook wel TA in een geliefkoosde afkorting door Indonesiërs gebruikt.
Toeloengagoeng, gelegen oostelijk van Blitar en zuidelijk van Kediri, als vanouds een vruchtbare streek, geschikt voor landbouw en overige cultures en veel ondernemingen waren er in de koloniale tijden van Nederland gevestigd. Blitar woonden mijn pa en ma en mijn zus werd er geboren en later trokken pa en ma naar Kediri en daar ergens vlakbij zag ik het levenslicht.(Maar wel achter tralies en gedek.)
Ik ga hier niet verder uitweiden over Toeloengagoeng, maar wel over 2 broers die in die contreien hun fortuin zochten en vonden, te weten:
George Lazar Apcar en Sarkies Lazar Apcar en zij hadden hun stempel behoorlijk gedrukt in het gebeuren rond Toeloengagoeng.
George met name in Galoehan/Ngadiluwih en Sarkies in Bedji (Tussendoor maakte George Bali nog een beetje onveilig en ook Ngrowo alvorens zich definitief te Ngadiluwih te vestigen.
Foto onder: George Lazar Apcar, foto copyright Amirkhan familie/www.imexbo.nl
Foto onder: Sarkies Lazar Apcar (Rechts zittend met achter zich zijn zoon Albert Sarkies Apcar), foto copyright Kleinkinderen Apcar/Cucu Apcar te Tulungagung (Ngadiluwih/Galoehan). Het zal een feestelijke gebeurtenis geweest zijn, gelet op de versieringen op het spoortreintje, maar ter gelegenheid waarvan en wanneer is mij onbekend. De foto moet genomen zijn in elk geval tussen 1908 en 1922.
George begon in Indië zijn carriere als koopman/handelaar te Surabaya, trok tussendoor naar Bali om daar wat geld te verdienen, kam weer terug te Surabaya en richtte op 1 april 1893 een vennootschap Apcar en Co op, samen met de heer A. Lijon, zijn broeder Sarkies en E.G. Aratoon (Harutun) een kalkfabriek op met aanverwante producten.
Mij is onbekend of er zakelijke bonje in de ballentent ontstond tussen de genoemde heren, maar in elk geval richtte George in 1908 de Galoehan Tapioca Mills op met een aandelen startkapitaal van 1 miljoen guldens. Voor die tijden dus een vrij groot bedrag en derhalve moet het ook een vrij grote fabriek geweest zijn.
George verdiende aardig, vrij aardig zelfs, want in 1910 laat hij zijn woonhuis bouwen te Galoehan op het terrein van de cassave fabrieken en noemt het huis SANS SOUCI. Zie foto onder ter gelegenheid van een huwelijk van zijn dochter Martha Georgina Apcar met Haik A. Apcar. Eronder 2 scans van www.japanseburgerkampen.nl in welke beschreven wordt hoe het huis heette en tevens een plattegrond van het terrein. Het huis werd in de Japanse oorlog als burger-interneringskamp gebruikt. Vergelijk de foto van de familie met de scan van de plattegrond… Even bij stiklstaan aub: het zoveelste burger-interneringskamp. Op de site van www.japanseburgerkampen.nl is een lijst te zien met de gedwongen gasten aldaar. De fotograaf stond op het grasveld en de groep poseerde op het bordes. Links en rechts zijn nog net gedeeltes van de gallerijen te zien. (voorzien een soort traliewerk.). Op de plattegrond heb ik deze roze gekleurd.
George verhuisde na de verkoop van zijn estate te Galoehan aan de HVA naar Surabaya in een woning gelegen aan het Kroesenpark (Jogodolok) nummer 5 om aldaar op 22 mei 1925 in de leeftijd van 67 jaren oud te overlijden.(*16-12-1858 Nor Jugha Isfahan) Zijn ouders waren Lazar Apcar en Katrineh Hacob uit Julfa. George werd begraven te Kembang Kuning doch anno 2018 is zijn graf niet te vinden.
George liet onder andere de volgende kinderen na uit zijn relatie met de Indonesische vrouw SADIEM.
- Alex George *3 maart 1890, gehuwd met Wiesje (Wilhelmina Louise) Monteiro. Keuring mil. dienst 19 okt 1909.
- Martha Georgine gehuwd met Haik Apcar,
- Laura Virgine gehuwd met Garnick Jordan,
- Jeanette Anna die naar Davos verhuisde,
- James Lazar Apcar. Geb 21 mei 1905 Galoehan estate. Keuring mil dienst Amsterdam 18 mrt 1927. Studeerde moderne talen.
- Charles Albert, begraven Kembang Kuning 1982. Graf nog aanwezig anno 2018 (bron David Peters Nieuw Zeeland)
- Eduard Philipe George, naturalisatie aangevraag en naar Nederland in 1951. Studeerde Indisch Recht in Nederland en kreeg titel Mr. in 1937. Ging terug naar Indië en werd politie commissaris Buitenzorg. Eind juni 1945 in gevangenschap genomen door de Japanse bezetter. In 1957 Burosekretaris Drentsche Vereniging Pro Juventute. In 1964 idem. Huwde 23 december 1941 met NETTIE M.E. BEISSER en woonde na huwelijk te Soekaboemi adres Villa van Delden. Huwde voorheen op 10 juni 1937 te Den Haag met Theodora (Puck) Kooy.
Aanvulling 10 maart 2021: Ad 1) Alex George *3 maart 1890 koos in 1950 de Indonesische nationaliteit en uit het archief van Family Search de volgende verklaring van keuze voor het Indonesisch staatsburgerschap.
Hij was voorheen gehuwd met Wilhelmina Louise Monteiro. Zij vertrok in 1931 naar Nederland.(Passagierslijsten Delpher.) Verlof? Of voorgoed? In elk geval overleed zij te Den Haag in 1976.
Alex had later een relatie vanaf 1934 met de Sundanese vrouw Nji Erum en kreeg 4 kinderen bij haar, volgens akte:
- Eddie Alex *15-10-1937 Bandung
- Corrie Jeanet *29-1-1939 Bandung
- Marie Martha *17-1-1946 Bandung
- Yvonne * 4-1-1949 Bandung.
Einde aanvulling 10 maart 2021.
Hieronder enkele scans over Mr. Edward(Eduard) Philip(e) George Apcar. (Nr. 7 hierboven). Ik heb niet kunnen ontdekken wat er met zijn eerste huwelijk is gebeurd. Gescheiden? Was Puck vroegtijdig overleden?
Naturalisatie:
Hieronder: Enkele van George’s mannelijke nazaten ontkwamen niet aan de oorlog en werden geinterneerd. Zoon Charles Apcar (nr 6 hierboven) in gevangenkamp. RA 1912 pag. 63 zegt: Geboren 14 okt 1910 (erkenning). Ik hou het erop, dat dit de datum van erkenning moet zijn geweest en niet zijn geboortedatum.
In het Nationaal Archief / OGS is van geen der kinderen APCAR een dossier te vinden. Vreemd, terwijl er wel een interneringskaart is en een verklaring voor aanvraga Nederlanderschap….vreemd, heel vreemd.
Hieronder een scan van het graf van Charles Albert Apcar te Kembang Kuning Surabaya. Met medewerking van David Peters te New Zealand, waarvoor dank. Ik heb nog niet kunnen vinden met wie Charles gehuwd was en wie de nazaten zijn.
© David Peters
Moge zij in vrede rusten.