De Armeense familie CREET en het hotelgebeuren van de Sarkies Brothers en uiteraard die familie Johannes (Amirkhan) die overal om de hoek komt kijken.
NIET GESCHIKT VOOR LEZERSPUBLIEK DAT ENKEL KENNIS HEEFT VAN GADO GADO EN SATE EN EEN RIJSTTAFEL.
Uiteraard – ik durf er mijn kop onder te verwedden – dat zéér velen nu alweer met gefronste wenkbrauwen mijn geleuter hier zullen aanschouwen en lezen (of niet).
Dat laatste is zeer goed mogelijk, want het is Armeens wat de klok slaat in dit hotel gebeuren en dat is griezelig, eng, onbekend en des Nederlanders c.q. Indischen/Indo’s eigen om wat Armeens betreft, maar snel door te stiefelen. De goede enkeling niet te na gesproken….en die toevallig dan ook nog een ietwat gerelateerd is aan het Armeens Indisch gebeuren.
Huh? Da’s geen Armeense naam…. Awel zunne, dan hebben jullie groot gelijk, want de familie naam CREET is een aangenomen naam voor een Armeense familie die destijds gevlucht was wegens de veelvuldige kogels die hen om de oren vlogen. En zij vluchtten naar???? Juist, scherpzinnige lezers: zij vluchten naar het eiland KRETA en de familie noemde zich voortaan naar het eiland en dat werd KRET (= Armeens). (Ergens in Bergen op Zoom in iets van 1770 en nog wat woonde er ene Fransyna Creet, maar die was puur Nederlands.)…..
Aanvulling 176 mei 2016: Er zijn historici die zeggen dat Kreta er totaal niets mee te maken heeft…. Ik – in mijn rol als bezemjongen – heb toch mijn twijfels over hun beweringen…. Bovendien: als men de almanakken en overige historische boekwerken van Engeland en Schotland er op na slaat, dan wordt je met de naam CREET om de oren gegooid en van al die honderden families CREET, zat er maar ééntje tussen die een Armeense voornaam had….Daarentegen is het hetzelfde laken een pak in Calcutta en India, want daar wordt je doodgegooid met de familienaam CREET welke Armeniërs dragen….. Maar OOK de NAAM CRETE….. Ik hou het dus voorlopig op mijn beweringen….Einde aanvulling 17 mei 2016.
Kreta beviel enkele nazaten KRET niet zo best en vertrokken met wat hebben en houwen in grote hutkoffers via via via naar Calcutta en daar werd de naam KRET verengelst tot CREET. Vandaar toog men verder naar het voormalig Indië en kwamen tot de ontdekking dat Java al “volgepropt” was met landgenoten, die geen lust hadden in nog meer landgenoten die de room afsnoepten en van armoei, trokken de nazaten maar naar Bali en Lombok en later naar Makassar. Beetje ver weg van de centrale regering te Batavia en des te aanlokkelijker om wat ongecontroleerde centen te verdienen.
En Bali, Lombok en Makassar hadden havens en dus geschikt om boten vol lading aan en af te voeren, want Armeniërs handelen graag en in grote hoeveelheden.
Scan hieronder: De journalistiek was in die dagen al een beetje kierewiet en de juiste naam van bedoeld persoon CREET is namelijk AVETIC NICOLAS CREET (A.N. dus en niet A.M.). De Resident was allang blij dat er getenderd kon worden (scheelde hem bergen werk) en zo verkreeg de heer Creet zijn toegewezen machtiging. Hij hoefde enkel lijsten in te leveren met de aantallen vermeld en zijn beurs mee te nemen en klaar was een ieder en ook happy natuurlijk… (want er werd wel eens “abusievelijk” verkeerd geteld of een koe, karbauw, paard ging wel ’s dood onderweg of ze kregen kindertjes…Een kniesoor die dat allemaal noteerde. Kortom een uitgelezen mogelijkheid om te rommelen met de aantallen en dus ook met de winstcijfers). De Resident dacht er het zijne van en bepaalde een vast bedrag aan belastingen, dus die zat er niet mee in zijn maag. Maar tussen leverancier en ontvanger en transporteur wilde het wel eens mis gaan.
Scan hieronder: De lokatie van Djembrana (Jembrana) en niet te verwarren met JIMBARAN waar heden ten dage wel eens Nederlanders in hun zwempakje ronddarren. Overigens: Jembrana staat ook bekend om de stierenrennen en een ongerepte natuur met nog weinig toerisme. De toeristen hebben niet zo veel trek erin om een aantal kilometers af te leggen richting Kuta en ’s avonds weer terug terug richting Jembrana
Gezeten op de rug van een karbouw of paard of stier, trok een familielid (welke hoedanigheid is mij tot op heden 17 mei 2016 nog een ietwat onduidelijk) van deze handelaar/slachter, de heer S.Z. Creet, naar de haven en stapte op een boot richting Makassar om aldaar de leiding te nemen van het runnen van een hotel en wel ééntje uit de keten van ORANJE HOTELS, te weten Het Oranje Hotel Makassar. Onder zijn leiding werd het hotel vrij bekend en internationaal ingericht. Jaarlijks kwam er wel een toeristenboot langs in Makassar ( o.a. uit de USA) en verbleef men voor een paar daagjes in het hotel. Maar de tand des tijds kwam met de toeristen ook langs en anno heden 2016 is er niets meer van over en is de BRI bank er voor in de plaats gekomen. Rudy Kousbroek kwam er in de tachtiger jaren van de vorige eeuw nog eens kijken en trof het begin van de ondergang aan.(En de schrijver van het artikel in de NRC – zie scan) Vlak na de oorlog was het hotel ook nog een het decor van de rechtszaak tegen Westerling (Zie verhoor van der Plas door de militairen, die in het hotel het hoofdkwartier hadden.) Zie verder foto’s onder van het KITLV en Fachrulkhairuddin van Makassar heritage.
Me dunkt, dit Oranjehotel te Makassar hoefde beslist niet onder te doen voor het Oranjehotel te Soerabaya.(Tegenwoordig Majapahit).
Hieronder een stukje uit het NRC over Rudy Kousbroek en het bezoek van Casper Schuuring in 1991. (Excuses NRC voor het ongevraagd dupliceren en plaatsen van dit stukje schrijven van Casper Schuuring, 1927-2013, o.a. wetenschapsjournalist, maar van origine meteoroloog).
Enkele kleine details nog over de heer S.Z. Creet tijdens zijn bewind te Makassar. Hij kreeg eens een straf toebedeeld, omdat hij het had gewaagd ene Lt de Bock een lel voor zijn harses te verkopen. Hij was pas aangekomen te Makassar met zijn vrouw. Waarschijnlijk had de Luit in een jolige bui wat gezegd tegen mevr. Creet, omdat de Luit verlof kreeg om terug te gaan naar Nederland. Creet kreeg een geldboete. In 1923 kreeg hij wederom op zijn kop van de regering omdat hij iets te laat was geweest met het inleveren van zijn voorraadlijst met sterke drank in het hotel. S.Z. Creet was trouwens de schoonzoon van de familie Minas Paul – Joseph. Hij was gehuwd met S. Paul. (En Joseph was weer familie van oom Armen Joseph en daarmee is het kringetje weer rond.)
Ergens in de jaren voor de oorlog werd de heer S.Z. Creet naar Soerabaya gehaald om aldaar de leiding te nemen in het runnen van het Sarkies hotel en onder zijn leiding werd het Sarkies hotel ook geheel gemoderniseerd. Huh? Sarkies hotel? Hij bedoelt zeker Oranje Hotel… Allee zunne, dat bedoel ik niet, want de Sarkisian broers hadden ook nog het Sarkies hotel te Surabaya en dat lag weer in de Embong Malang vlakbij Tunjungan. Dit hotel was van iets minder allure dan het Oranje hotel
In sept 1940 vond in dit laatste hotel te Soerabaya de verloving plaats van Fifi (Viola Simon Creet, geboren te Makassar 31-5-1919) en de heer Nahapiet Martin Nahapiet, dit ook even terzijde. Fifi was een dochter van Simon Zakara Creet (hiervoor genoemd). De advertentie vermeldde: Hotel Sarkies/Hotel Oranje, daarmee aanduidend, dat in 1940 in elk geval meneer Creet er de scepter nog zwaaide, namens eigenaren. Het echtpaar kreeg op 26 nov 1941 een dochter Deanne Sophie Miriam en het gezin woonde in de Celebestraat 34 te Surabaya. Op 25 jan 1948 werd hun zoon Andrew Stephen geboren te Surabaya.Om de zaken nog wat ingewikkelder te maken, verwijs ik gaarne naar de pagina Nahapit -Johannes- Martherus om een ietsje van de familie banden met elkaar. te begrijpen. http://www.imexbo.nl/ajiii-nahapit-marthe.html
Wat er met de familieleden Creet in de oorlog is gebeurd is mij onbekend, maar wel heeft de heer S.Z. Creet het overleefd, want hij boekt een terugreis naar Indië (Inmiddels Indonesia genaamd) per Willem Ruys in 1951 vanuit Holland.
In Den Haag huwde in 1953 Irene Creet (geboren te Makassar en de jongere zus van Fifi en Regina/Regie) met Frans M.J. van der Heijden en waren woonachtig in de Rozeboom straat. Vreemd is, dat in de Genealogie Den Haag online niets te vinden is hierover, terwijl het bijgewerkt zou zijn tot en met 1959. Maar ja, er gebeuren wel meerdere vreemde zaken in de wereld. Irene en Frans zijn overleden resp. in 2013 en 2014 en hebben hun eeuwige vrede gevonden.
Bronnen: Het boek der boeken uit Isfahan “De geschiedenis van de familie Amirkhan”, de kb.nl . het KITLV, de NRC, Heritage Makassar en mijn prive archief. Alles copyright behalve datgene waar expliciet de bronnen erbij zijn vermeld.
Op bovenstaande scan zijn diverse namen Johannes te lezen en daar heb ik op deze site al iets over geschreven, maar dat gelieve men maar zelf even op te zoeken. Blijf niet voorkauwen. En wat de rest van de scan betreft: Ook dat mag men zelf ontcijferen, want ik weet toch dat het “PERTJOEMA” / percuma is als ik het hier neerpoot. (Het woord “PERTJOEMA” ook al zo’n geliefkoosd “woordje” van een “lezertje” van een forum over Indische zaken. Voelt men de nuances van de verkleining van de “woordjes”? De Heren noemen zich Geleerden, amme oela. De Heren moeten hun ego niet laten prevaleren, want zij dienen een voorbeeld te zijn voor de toekomst. Maak ze dat maar wijs, want zalig zijn de armen van geest staat in de Heilige Schrift……
Aanvulling 17 mei 2016:
Naar aanleiding van een bezoek aan deze pagina door een nazaat CREET hier te lande, heb ik besloten om toch iets meer over bovenstaande scan te schrijven en te openbaren. Op de scan staat de naam van J.Z. CREET, wonende te Calcutta India. Vraag me niet waarom de letter “J” gebruikt wordt, maar het betreft in elk geval Mevr. Tagoohi (= Virginie) Zakaria CREET geboren Hovhanes Amirkhan, afstammende van haar grootvader Amirkhan Hovhanes Amirkhan, zijnde een broer van mijn over-overopa Agha Hovsep Hovhanes Amirkhan (op zijn plat Nederlands dus: Joseph Johannes, ja die uit Semarang dus waarvan BTvP zelfs hem de eerbare titel gaf van De Groote Johannes.)
Mevr. Tagoohi Hovhanes Amirkhan (in feite een oudtante van me) was gehuwd met de heer Zakaria P. Zakaria en de Armeense geschriften noemen hem ook zo met als extra tussen haakjes de naam CREET. De grote hamvraag tot op heden is voor mij: Waarom tussen haakjes de toevoegende naam CREET als die man gewoon Zakaria P. Zakaria heette?????
Goed: de heer Zakaria en echtgenote kregen in totaal 6 kinderen, die allen de achternaam CREET droegen, ook in de Armeense historische geschriften:
-
Petrus Z. CREET,
-
Simon Z. CREET,
-
Meckertich Z. CREET,
-
Hovhanes Z. CREET
-
Sophia Z. CREET.
-
Mary Z. CREET.
Welnu:
nummer 1 Petrus noemde zich ook wel PIERRE en verbleef in Singapore en Malaysia en ging met pensioen te Australia Sydney. Meer weten over hem? KLIK OP DEZE LINK : CREET IN IPOH MALAYSIA.
nummer 2 Simon is hierboven op deze pagina reeds geschreven, de hotel manager van Oranje. Hij was gehuwd met S. Paul. Hun kinderen waren Irene, Regina en Fifi (V.) . Zijn schoonmoeder was KH. Minas Paul Joseph die in 1929 te Makassar stierf.
Hieronder het graf van Simon Z. Creet te Surabaya:
nummers 3 t/tm 6 heb ik geen verdere gegevens van of over. Hoogstwaarschijnlijk verbleven zij te Calcutta.
Op een aparte pagina ga ik dieper in op de familie.
Dan nog iets over een familielid van de familie PAUL en wel YVONNE PAUL. Als we nu bezig zijn om de zaken wat uitgebreider hier neer te plonken, kan dit er ook nog bij.
De kranten stonden in 1967/1968 bol van de sensatie, want Yvonne schreef wereldgeschiedenis omdat ze 3 maanden lang de luchthaven Schiphol als bivak gebruikte uit protest tegen een weigering van de USA regering om haar een inreis visum te geven voor de USA. Onze zeer weledele heer Joseph Luns had er zich ook nog mee bemoeid….Meer weten hierover? Gaat uw gang en laat Delpher voor u het werk doen. Blijft u tenminste van de straat en doet u nuttige kennis op, anders dan gado gado en sate knowledge toch.
Einde aanvulling 17 mei 2016.