Assistent Resident Johannes Alexander Kroesen,
Zoon van Tiemen Cornelis Johannes Kroesen en Anna Johannes, jongste broeder van Cornelia Helena Geertruida Boers-Kroesen. (mijn grootmoeder).
Hij was de eerste Assistent Resident van Merauke en de Kaja-Kaja bevolking stak wel eens de middelvinger naar hem op in de beginjaren van de kolonisatie van zw-Nieuw Guinea. Dan wist ie hoe laat het was en maakte benen, want anders was ie zijn hoofd kwijt
Helaas geen beter foto beschikbaar, maar slechts een foto van een foto van een foto. De kinderen Kroesen. Van links naar rechts: Oudste kind Laura Eleonora Annette Kroesen, mijn opa’s eerste vrouw en op 23jarige leeftijd gestorven. Cornelia Helena Geertruida Kroesen, mijn opa’s tweede vrouw en mijn oma, Johannes Alexander Kroesen, het vierde en jongste kind.
Het derde kind Tiemen Egbert Karel Theodoor Kroesen ontbreekt op de foto. (Hij stierf op 41 jarige leeftijd wegens een slechte gezondheid te Sukabumi in een soort herstellingsoord en was niet capabel genoeg om zijn carriere als BB-ambtenaar te vervolmaken).
Johannes Alexander werd te Semarang geboren op 19 juli 1857, vervolgde na zijn middelbare studie de opleiding voor BB-ambtenaar in Nederland, maakte tijdens zijn studie kennis met een jonge Haagse schone genaamd Carolina Philippina Lange en huwde te Leiden op 4 nov 1880, twee dagen voordat zijn versgebakken echtgenote 17 jaar oud zou worden. In nov 1881, een jaar na hun huwelijk wordt de oudste zoon Tiemen Cornelis Johannes (vernoemd naar zijn opa) te Batavia geboren en wordt later legerarts/chirug. Het tweede kind uit dit huwelijk Jeanne Madeleine wordt 27 april 1883 geboren te Lahat Sumatra, alwaar Johannes de functie heeft gekregen van Controleur 2de klasse. In mei 1883 krijgt hij groot verlof naar Nederland, doch maakt van deze datum geen gebruik, want Jeanne Madeleine sterft als baby in okt 1884 te Palembang. Hoe het verloop van het huwelijk verder gaat heb ik niet kunnen ontcijferen, maar het huwelijk wordt officieel als ontbonden geregistreerd op 16 sept 1886. Waar hun zoon dan opgroeit en onder wiens hoede is mij ook een raadsel, aangezien zijn ex-echtgenote een jaar later hertrouwt en richting Brussel vertrekt. Ik vermoed met bijna 100% zekerheid echter dat het opgevoed werd oma Anna Kroesen, aangezien uit de nalatenschappen van zijn kinderen diverse stukken en foto’s tevoorschijn kwamen welke gedateerd waren na de scheiding van Johannes Alexander en Carolina Philippina Lange. (Deze zijn in mijn privé bezit.)
Johannes Alexander leidt dan een zwervend bestaan in zijn carrierre en vanaf 1890 -1898 is hij Controleur 1ste klasse van Ternate en Onderhorigheden in de leeftijd van 41 jaar oud en nog steeds gescheiden vrijgezel, een ideaal beeld voor de Nederlandse regering. (Geen verplichtingen m.b.t. een meereizend gezin in de buitencontreien.)
Nederland maakt zich klaar om de grenzen van het koloniale rijk uit te breiden en plannen worden gesmeed en geprepareerd om Nieuw Guinea onder volledig Nederlands gezag te plaatsen.
En wie zou dan daar het beste geschikt voor zijn om de leiding ter plekke te nemen?
Ervaring in Ternate/Tidore, vrijgezel en dus werd Johannes Alexander de aangewezen Controleur om aldaar te Nieuw Guinea de boel op orde te scheppen en de koppen-snellende inboorlingen maar eens goed in het hoofd te prenten, dat er voortaan geen hoofden gesneld meer mochten worden en dat er maar eentje de baas daar was en dat was Nederland via haar gezagsdragers.
Kortom, Johannes Alexander kwam aldaar in de bush terecht te midden van de Kaja Kaja stammen bij FakFak en Merauke tezamen met de Marine (en een gebrekkig oorlogsschip) en wat chinese koelies c.q. Acehse dwangarbeiders en bouwmaterialen, om aldaar een kampement op te bouwen en de boel voor te bereiden voor het Nederlandse gezag.
Uiteraard ging dat niet zonder slag of stoot en menig marinier en koelie/dwangarbeider vond men later terug zonder hoofd en mocht Johannes Alexander van groot geluk spreken, dat hij telkenmale de dans ontsprong tijdens zijn verblijf en jungletochten te midden van de koppensnellers.
Het hele verhaal over de kolonisatie van Nieuw Guinea kan men terug vinden in www.moesson.nl onder het knopje “historie” en dan zoeken naar “De vestiging van het Nederlands gezag in zw-Nieuw Guinea” geschreven door F.C. Backer Dirks, oud Marine officieren auteur. Het is in 4 delen geschreven, I, II, III en slot en een rectificatie.
Hieronder heb ik een “ongeoorloofd” fragment van deel 2 geplaatst, teneinde de lezer enigszins een idee te geven. (Excuses Moesson voor het hier neerplaatsen zonder voorafgaande toestemming, maar het is voor het algemeen nut en belang van Nederland toch en niet commercieel bedoeld).
Hieronder een foto van het Geheugen van Nederland van de eerste ontmoeting met leden van de kaja-kaja stam.
Wil men nog meer lezen – incl. de Memories van Overgave geschreven door Johannes Alexander Kroesen, dan kan men dit vinden door op deze link te klikken.
http://www.papuaerfgoed.org/files/Miedema_1993_MvOZNG_4.pdf
Het bestand is totaal groot 127 pagina’s en leuk voor een regenachtige dag om te lezen. Neem een rekenmachine bij de hand om de doden te tellen die voor Neerlands “eer en aanzien” het leven gelaten hebben, dus ook inclusief de koelies en dwangarbeiders.
Goed, Johannes Alexander werd voor zijn verdiensten natuurlijk goed beloond door de regering en op 28 Maart 1900 wordt hij Ass. Resident en benoemd tot AR van Zuid Nieuw Guinea. In deze functie was hij de eerste Assistent Resident van Nieuw Guinea Merauke. Hoger kon hij niet klimmen, aangezien Nieuw Guinea destijds slechts een Assistent Residentie was en geen Residentie.
20 Jan 1902 een jaar Groot Verlof naar Nederland. 25 oktober 1905 Ass. Resident van Pare Pare te Celebes. Pensioen op 3 juni 1911 en keert terug naar Nederland. Hij kreeg ook nog één of ander kruis voor op zijn borst. In 1902 (met groot verlof) ziet hij zijn zuster (mijn oma Cornelia) voor het laatst, want oma stierf in 1905 als hij net te Pare Pare is geinstalleerd. Van het gezin Tiemen Cornelis Johannes Kroesen/Anna Johannes is hij de laatste overlevende: Vader (+1901), moeder(+1894), zussen(+1875 en +1904) en broer(+1896) heeft hij overleefd.
Maar tussen 1902 ( of eerder, is door mij niet te achterhalen) en zijn pensioen in 1911 gebeurde er nog iets bizonders in zijn leven.
Waar precies weet ik niet, of het in Indië was of in Nederland, maar op een voor hem goede dag kwam hij een ouderlijke huisbekende tegen en dat was Jonkvrouwe Charlotte Louise Hubertha Nahuijs, dochter van Brn Nahuijs en Sophia White. Charlotte was te Pilang Wetan Semarang geboren in 1866. Haar vader stierf toen zij 3 jaar oud was in 1869 te Semarang en haar moeder is nimmer hertrouwd en stierf in 1918 te Batavia.
Charlotte was een oude bekende en kwam wel eens vaker in het ouderlijk huis van de ouders van Johannes Alexander, toen nog samen met haar eerste man Gijsbertus de Kruijff van Dorssen, waar zij twee kinderen mee had: Johanna Catharina en Huibert Gerard Brian de Kruijff van Dorssen. Dit huwelijk ging om één of andere reden stuk en na een intensiever kennismaking tussen Charlotte en Johannes Alexander werd op 30 april 1908 te Rotterdam het huwelijk gesloten tussen hen beiden. Charlotte was 41 jaar oud en Johannes Alexander bijna 51 jaar oud. Gijsbertus de Kruijff van Dorssen was Directeur van de Nieuw Guinea HandelMIJ
Mijn vader verbleef voor zijn studie bij hen in huis te Arnhem samen met mijn oom Henri Constant Boers, nadat zijn oom Johannes gepensioneeerd was. Opa Julius, hun vader woonde in Den Haag en zij studeerden te Wageningen.
Johannes en Charlotte bleven bij elkaar tot in de dood en liggen samen in één graf te Arnhem. Johan Alexander stierf op 14 nov 1936 en Charlotte overleefde hem en stierf op 1 aug 1951 te Arnhem in de leeftijd van 85 jaar. Bij mijn weten was zij niet gerechtigd om de titel Baronesse te dragen doch slechts Jonkvrouwe, alhoewel haar vader Baron was, want het schijnt dat de titel Baron niet overdraagbaar is of zoiets?? Het zal wel, ik krijg er maandelijks toch geen stuiver extra bij.
Foto onder: Het kabinettafeltje in de huiskamer thuis bij vader Tiemen Cornelis Johannes Kroesen en moeder Anna Johannes. Midden voor het portret van de twee kinderen van Jkvrw Charlotte Nahuijs. De foto is genomen in sept 1898 en duidt daarmee aan, dat sowieso vanaf 1898 de familie de Kruijff van Dorssen-Nahuijs al over de vloer kwam in Batavia. Links in het zwart gekleed mijn oma Cornelia en rechts in het wit gekleed met losse lange haren de oudere zus van oma, Laura Eleonora Annette Kroesen. Het kleine meisje staand op een stoel is Annette Juliana Boers, de oudste uit het huwelijk van mijn opa Julius met Laura. (Laura stierf op 23 jarige leeftijd na de bevalling van hun derde kind.)