Wat gebeurde er met een deel van de Engelse bevolking op Java, nadat het bewind over Java aan Nederland werd teruggegeven?
Waarom de Engelsen het bewind voerden over Java vanaf 1810 t/m 1815 weten we allemaal wel zo’n beetje, maar ik heb een klein vermoeden, dat de meesten onder ons zich niet bewust zijn van het feit, dat na de teruggave van Java aan Nederland, de gevestigde Engelsen op Java weer onder Nederlands gezag resulteerden.
Let wel: ik praat hier nu over het eiland Java en NIET over andere gebiedsdelen zoals Sumatra, waar reeds eerder Engelsen zich onder Nederlands bestuur hadden gevestigd. (Onder andere Davies, Freeth en anderen.)
Doordat Java onder Engels bestuur viel vanaf 1810, was het natuurlijk logisch, dat er zich ook Engelsen vestigden; en niet enkel ten behoeve van de vervulling van posities in het Bestuur maar ook op andere gebieden zoals handel, scheepvaart , bedrijfsleven en dergelijke.
En…. denk ik, weten velen ook niet dat deze Engelsen niet allen uit Engeland waren overgevaren, maar uit onder andere India ( en eventuele andere Engelse gebiedsdelen daar in de buurt) overstaken….. en, denk ik wederom, staan velen er niet bij stil dat ook in India hetzelfde gebeurde tussen mannen en vrouwen, zoals het in voormalig Nederlands Indië ook gebeurde, met als gevolg, dat ook in India kleine Engels/Indiase Indootjes werden geboren, groot werden en….. naar Java meetrokken om zich daar te vestigen…. Verhip, nooit over nagedacht, zullen sommigen nu verzuchten… Ja? En?
Als men nu eens zou gaan googlen op dit onderwerp, dan komt men bijna niets te weten hierover. Dus eigenlijk ook al zo’n onderwerp dat onder de Nederlandse kolong met de grote sapu/bezem is geschoven toch.
Ik ga op deze pagina niet uitgebreid erover gaan jodelen, maar wil er toch wel in elk geval een klein beetje over zemelen en sleep daarvoor de volgende familienamen erbij als voorbeeld: CHAPMAN, COOKSON, RUTTER, FREETH, MACMOOTRY/MAC MOOTRY (met spatie soms geschreven tussen Mac en Mootry). Er waren er veel meer, dus niet meteen opspringen en kwelen: Ja maar…..
William Neate Chapman en Francis Cookson:
Wlliam Neate Chapman had in voormalig Indië een relatie met de vrije Christenvrouw Angelina te Semarang en verloor een kind op 3 mei 1818 *RA1819), het jaar dat hij onderstaand bedrijf oprichtte met Joseph Manuel en Henry Burnaby. Op 31-10-1823 overleed Mary Chapman te Semarang. Op 1-1-1816 werd geboren te Semarang Elisabeth Chapman, gedoopt 10-3-1816. Op 3-5-1818 overleed het kind Chapman te Semarang. (Elisabeth???)
Maar volgens familiearchieven van de familie had Chapman te India ook een relatie/huwelijk met een dame van onbestendige afkomst. (Engels of Indiaas) Hieruit kwamen ook kinderen voort.
Had William Neate Chapman iets met Maria Anna Cookson? Een vreemde zaak, want volgens de almanakken en overige beschikbare bronnen was de heer Francis Cookson (+ 27-7-1844 te Kedoe) gehuwd met Maria Anna Keijzer en zij hadden een dochter genaamd Christiana Cookson, die later met BLAVET huwde. Maar William Neate Chapman schreef brieven naar huis te Engeland en in één van de brieven verhaalt hij over het feit dat de heer Blavet de hand vroeg van zijn dochter Christina (Kitty) (1834 – Bron: Chapman Archives – Fanny Chapman Diaries). Chapman en Cookson waren vrienden van elkaar en beiden hadden hun business te Semarang omstreeks de jaren dat Engeland de bezetter was van Java (1810-1815).
Chapman was afkomstig van een Engelse welgestelde familie, werd liever Engels Zee officier, doch omstandigheden brachten hem tot het vak van Handelsman en richtte diverse bedrijven op samen met Rutter, Cookson, Burnaby en Manuel, doch deze bedrijven hielden niet lang stand om één of andere reden. In Madras kende hij Cookson al. Cookson – in tegenstelling tot Chapman – had uiteraard ook een Engelse vader maar hoogstwaarschijnlijk een Indiase moeder en kwam in het weeshuis terecht en werkte zich op als handelsman en commissionair.
De samenwerking met Rutter leverde geen winsten op, edoch bracht hem zware verliezen toe.
Van een bevriende relatie George Rosenberg in de UK, kreeg ik een fragment van een brief welke Chapman schreef aan zijn moeder inzake de samenwerking met Rutter. (George Rosenberg en zijn vrouw Amanda Rosenberg hebben de familie archieven van Chapman ontleed en gepubliceerd.!!! Bravo.)
Quote:
……Alas! my dear Mother, the hints I then received as well as those in Bengal proved but too true, the concern in which I was lately engaged and from which I had withdrawn my Name altho’ I could neither withdraw my property or responsibility, for such transactions as had taken place previous to my quitting it, proves to have been so miserably conducted, and Mr Rutter …. I am sorry to say has at last turned out such a drunken rascal, that everything is lost, and I have not only the world to begin again, but have a large debt staring me in the face, and for which I am held responsible; It is true there are large outstanding debts due to the concern, more than enough to cover everything, provided they could be recovered, but the funds of the House have been so injudiciously, lavished, (and Mr R. Himself has extravagantly made away with so large a portion of them,) that I fear a very small part will ever be collected, still I have a cheering sensation about me, and a cheerful expectation communicated to me, in this my trying situation by divine Providence, that I shall yet surmount all my difficulties, but what cuts deepest to my heart, is the want of power to afford you the necessary and customary remittances, so regularly as I have been used to do, not but what I shall use every exertion to continue them, and if I am not totally deprived of the means of carrying on business, I do not despair of accomplishing this first and only wish of my heart. My present partnership was only for twelve months, and ends with the present Year, when I shall follow your advice, and remain entirely by myself…….
Unquote.
Francis Cookson was gehuwd met Anna Maria Keijzer (Keijser/Keijser) en volgens de familie archieven scheen zij van Indiase gemengde bloede te zijn geweest.
De volgende vragen rijzen bij mij echter op:
De familie archieven van Chapman spreken over INDIA. Kan het zo zijn, dat onwetendheid in Engeland (waar het familie archief rust) de termen Indië en INDIA door elkaar haalt? Waarom draagt Anna Maria dan een Nederlandse doopnaam? Of heeft zij die naam pas gekregen toen zij woonachtig was op Java???? Of was zij toch afkomstig uit INDIA maar dan uit een geslacht van een VOC ambtenaar die daar woonde/werkte?
Francis Cookson dreef te Semarang een toko en was namens diverse overledenen aldaar tevens test.exct en tevens commissionair in handelsgoederen. Een nazaat James werkte op de landerijen te Soebang – Pamanoekan en Tjiassem. Hij stierf op 8 nov 1853 op 34 jarige leeftijd en zal dus in circa 1819 geboren zijn. (N.B. Ik schreef eerder dat hij landerijen bezat, hetgeen niet waar was. Hij werkte aldaar en mijn excuses voor de fout).
Zie advertentie waarin zijn werkoord genoemd wordt.
James Cookson huwde te Semarang op 4-1-1845 met Joanna Rita Mac Mootry. Zij stierf op 26-1-1861 te Semarang en James huwde daarna ten tweede met Catharina Johanna March te Semarang op 1-5-1852.
Er was ook een Marcus Cookson die te Semarang op 21-3-1861 huwde met Johanna Dorothea Mac Mootry.
Daarmede het verband gelegd naar de familie Mac Mootry / MacMootry.
Nazaten van de familie MacMootry werden getroffen door een vliegramp in 1957 met de KLM kist NEUTRON op weg naar Nederland vanuit BIAK. Het vliegtuig stortte neer wegens kortsluiting in de motoren. Men kan meer lezen over de familie MacMootry en het verhaal op de website http://www.west-papua.nl/Bezoekersbijdragen/Neutron/Neutron331.htm incl. foto’s van het getroffen gezin.
De overige getroffenen van deze ramp en de beschrijving in de kranten via deze link en de achtergebleven wees: http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=mac+mootry&page=1&coll=ddd&identifier=ddd%3A110587812%3Ampeg21%3Aa0328&resultsidentifier=ddd%3A110587812%3Ampeg21%3Aa0328
Meer over de familie Mac Mootry te Nieuw Guinea onder andere is te lezen en te zien op de pagina http://paatje.jimdo.com/johan-macmootry-vertel/
Met een beetje goede wil kan men digitaal enorm veel vinden over genoemde families en hun bezigheden en nogmaals: daarom ga ik zelf hier niet dieper op in. Zelf mag men ook wat doen.
William Neate Chapman vroeg een paar jaar voor zijn overlijden vergunning om een suikermolen te laten draaien en tevens een vergunning voor het exploiteren van een arak branderij. (Scan aangekocht – jaja, men leest het goed: aangekocht – van het CBG.)
Chapman”s zusters Emmy en Fanny. Met Fanny onderhield hij een drukke en uitvoerige briefwisseling en verhaalde haar over de toestanden en overige zaken in Indië en Singapore onder andere. (Foto’s afkomstig uit The Diaries van Fanny Chapman.)
Hieronder Fanny:
Hieronder een foto van Christine Cookson gehuwd met Blavet en gestorven te Surabaya. Zij heette Cookson van achternaam maar Chapman schrijft over haar als zijnde “mijn dochter Christina en Blavet vroeg mij om haar hand.”
Hieronder een fragment uit een brief van Chapman aan zijn zus Fanny in Engeland over Blavet die de hand van zijn dochter Christine Cookson ( of is het Christine Chapman?) vraagt.
Ach, er is nog veel meer te vertellen…want zij waren toch ook een stukje geschiedenis van wat eens dat voormalig Nederlands Indië was……Moge zij allen in vrede rusten.
AANVULLING D.D. 15 JULI 2017:
OP DE WEBSITE ASALOESOEL VERWIJST MEN ( AUTEUR R. DE NEVE) TEN DELE NAAR DEZE PAGINA EN CONSTATEERT DAT IK GEEN BRONNEN VERMELD BIJ BEPAALDE (BRIEF) FRAGMENTEN.
MAG IK DE AUTEUR HIERBIJ MEDE DELEN, DAT IK WEL DEGELIJK BRONNEN VERMELD EN DAT IK DEZE BRONNEN HIER OP DEZE PAGINA OOK VERMELD HEB, MITS MEN NATUURLIJK GOED LEEST !!!! NOGMAALS: 1834 CHAPMAN ARCHIVES – THE FANNY CHAPMAN DIARIES. LOUD AND CLEAR STAAT HET ER.
EVEN GOOGELEN EN DE BEDOELDE BRONNEN STAAN BINNEN 20 SECONDEN OP UW BORDJE GEDRAPEERD, INCL. VINDPLAATSEN EN DATUMS EN DE HELE AANVERWANTE REUTEMETEUT.
GAARNE DERHALVE MIJN VERZOEK, OM MIJ NIET TEN ONRECHTE ERGENS VAN TE BETICHTEN, INDIEN MEN ZELF IN GEBREKE IS GEBLEVEN DOOR HIER OP DEZE PAGINA VAN MIJ NIET GOED TE LEZEN.
OP MIJN HOME PAGE STAAT OOK DUIDELIJK VERMELD, DAT MIJN WEBSITE GEEN WETENSCHAPPELIJKE WEBSITE IS DOCH SLECHTS INFORMATIEF IS SAMENGESTELD EN TEVENS DEEL IK HIERBIJ WEDEROM TEN OVERVLOEDE MEDE, DAT IK GEEN HISTORICUS BEN NOCH PRETENDEER ER ÉÉN TE ZIJN.
OVERIGENS: DE DAME HEET FANNY CHAPMAN EN NIET FAMMY, ZOALS IN HET ASALOESOEL ARTIKEL VERMELD WORDT.
IK HEB GETRACHT IN HET BEWUSTE ARTIKEL OP ASALOESOEL MIJN KOMMENTAAR TE LEVEREN, DOCH KRIJG MIJN KOMMENTAAR NIET GEPLAATST OM WELKE REDEN DAN OOK. VREEMD !!!!
HET BEWUSTE ARTIKEL IS TE VINDEN OP DEZE LINK.
(Ook vreemd dat ik bemerk – heden 16 aug 2018 – de link niet meer werkt en als boodschap meekrijg dat het artikel waarschijnlijk is verwijderd…. Zou mijn bovenstaande “lulkoek” gelezen en begrepen zijn??? )
EINDE AANVULLING D.D. 15 JULI 2017.